وزن | 262 g |
---|---|
ابعاد | 23.5 × 16.5 × 0.87 cm |
نویسنده | دکتر الهه کولایی |
مترجم | – |
ناشر | خرسندی |
موضوع | سیاست علمی |
نوع جلد | شومیز |
قطع | وزیری |
تعداد صفحات | 192 |
تعداد جلد | 1 |
شابک | 9786001149801 |
زبان | – |
در این کتاب موضوع دیپلماسی علمی ایران در قفقاز جنوبی مورد مطالعه قرار گرفته است.
ماهیت جهانی علم و فناوری، سرعت توسعه و نشر آن و میزان اهمیت آن در فهرست اولویت های ملی، هر روز کشورهای بیشتری را به سوی بازنگری در مؤلفه های بین المللی راهبردهای علمی پیش می برد. یکی از نتایج این روند، تاکید بیشتر سیاستگذاران بر «دیپلماسی علمی» است. مسایل پیش روی سیاست خارجی در حال فنی تر شدن هستند و درک بهتری از علم و فناوری را می طلبند. بنابراین هیچ کشوری نمی تواند این مسائل را به تنهایی حل کند. ابزارها، فن ها و شیوه های سیاست خارجی باید با جهانی سازگاری یابند که پیچیدگی فزاینده علمی و فنی ویژگی آن است. ارزش های علمی مانند عقلانیت، شفافیت و جهان شمولی می توانند شالوده حکمرانی خوب را ایجاد کنند و میان ملتها اعتماد بیافرینند. علم، محیطی مناسب برای همکاری و تبادل ایده ها میان مردم، صرفنظر از تفاوت های فرهنگی، ملی و مذهبی می آفریند. دیپلماسی علمی هر چند به منزله بخشی از روابط خارجی در ادبیات علمی اصطلاحی نو به شمار می رود اما با توجه به تعریف های ارائه شده در مورد این جنبه از دیپلماسی، این مفهوم و کارکرد آن پیشینه ای طولانی دارد که در چارچوب همکاری ها و هم افزایی های علمی و فنی بین کشورها در خدمت تحقق منافع کشورها و ارتقاء همکاری های همه جانبه، پاره ای جدانشدنی از روابط خارجی بوده است. البته با توجه به دگرگونی های پر شتاب در حوزه دانش و فناوری و اولویت یافتن این حوزه ها در زندگی انسان ها، در قرن بیستم و قرن بیست و یکم اهمیتی فزاینده در روابط خارجی یافته است.
جوامع علمی به طور معمول به مسائلی فرامرزی می پردازند که دغدغه مشترک همه مردم جهان است، بنابراین باید از شکل های جدید تر دیپلماسی که مستلزم اتحادهای غیر سنتی میان ملت ها، بخش ها و سازمان های غیر دولتی است، حمایت شود. منطقه قفقاز جنوبی، شامل سه کشور جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان، منطقه ای است که هم به سبب مجاورت جغرافیایی و هم به واسطه پیوندهای تاریخی با ایران، از اهمیت قابل توجهی برای ایران برخوردار است. در بیش از دو دهه از زمان استقلال این کشورها تاکنون، فضای جدیدی از نظر ارتباطات و تعامل بر این منطقه حاکم شده که برای جمهوری اسلامی ایران نیز دارای اهمیت است. روابط خصمانه میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان و ظرفیت ایجاد بی ثباتی در منطقه، تلاش غرب و به ویژه آمریکا برای گسترش حضور و نفوذ خود در این کشورها، رویکرد جمهوری آذربایجان به عنوان یکی از کشورهای ساحلی دریای خزر به مسائل حقوقی و سیاسی این دریا، پیوستگی قومی کشورهای منطقه با ایران و مسائل مشترک زیست محیطی از جمله مهمترین مسائلی است که ضرورت توجه جمهوری اسلامی ایران به این منطقه را ایجاد کرده است. همچنین پیگیری سیاست های مدبرانه به منظور دستیابی به منافع و اهداف ملی در این منطقه را آشکار ساخته است. یکی از مسائلی که جمهوری های بازمانده از فروپاشی اتحاد شوروی و از جمله کشورهای منطقه قفقاز جنوبی در دوره پس از فروپاشی شوروی با آن روبرو شدند، ضعف دانش و فناوری تخصصی در حوزه های مختلف و همچنین کمبود نیروهای متخصص در حوزه های گوناگون بود که دلیل آن، به وابستگی جمهوری ها به مرکز اتحاد (روسیه) از نظر علمی و فناوری باز می گشت وجود تلاش های صورت گرفته در این کشورها در سال های پس از فروپاشی شوروی، این موضوع همچنان کم و بیش در بخش های مختلف به چشم می از این دیدگاه، پیشرفت های ایران در عرصه علم و فناوری که در عرصه بین المللی مورد تأیید و شناسایی قرار گرفته و زمینه شکل گیری دانش بومی را در حوزه های مختلف فراهم کرده اند، می تواند به عنوان جنبه ای از قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در چارچوب دیپلماسی علمی در روابط با کشورهای منطقه قفقاز جنوبی مورد توجه و استفاده قرار گرفته و به عنوان زیربنایی برای تقویت جایگاه ایران در این کشورها و ابزاری جهت تأمین هر چه بیشتر منافع ملی در روابط با آنها به کار گرفته شود.
دیپلماسی علمی، مفهومی است که در قرن بیست و یکم، به سبب پیشرفت های فناورانه در حوزه های مختلف دانش بشری مطرح شده و بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. به طور کلی، این مفهوم عبارت است از استفاده از همکاری های علمی میان دولت ها و ملت ها، به منظور رسیدگی و حل و فصل چالش های مشترک. امروزه دیپلماسی علمی به عنوان ابزاری مناسب جهت ایجاد ارتباط میان ملتها و دستیابی به منافع مشترک مورد توجه قرار می گیرد. بسیاری از چالش های جهان امروز (مسایل مربوط به غذا، آب، انرژی، محیط زیست و سلامت به یک ملت و یا منطقه خاص محدود نشده و نیازمند راه حل های فنی هستند. این مسائل تنها در صورتی با موفقیت حل و فصل می شوند که دانشمندان، مهندسان و مبتکران در تدوین و اجرای راه حل ها حضور داشته باشند (2015 ,CDRF Global). آنچه سبب جدا شدن دیپلماسی علمی از دیگر انواع همکاری های علمی بین المللی می شود، رابطه مستقیم آن با منافع و اهداف ملی است؛ زیرا دیگر گونه های همکاری علمی گاه با هدف سود اقتصادی و تجاری و بدون مشارکت مستقیم دولت صورت می گیرد. دیپلماسی علمی بر پایه اصل منافع متقابل و اهداف مشترک بنا شده و وجود رابطه میان دو طرف، انگیزه اصلی انجام همکاری است. به طور کلی، هر چند خود دانش ممکن است غیر سیاسی در نظر گرفته شود، اما پژوهش و توسعه در حوزه های علمی و فناوری اغلب به شدت سیاسی شده و کشورهای مختلف، به شدت مراقب سرمایه های علمی خود و درآمد بالقوه گرانبهای برآمده از آنها هستند (2015 , Turekian & Others ). بنابر این اثرگذاری متقابل علم، فناوری و روابط بین الملل بر یکدیگر واقعیتی است که به گونه ای گسترده پذیرفته شده است. علم و فناوری نقش روزافزونی در کسب قدرت، نفوذ و سهم از بازارها بازی می کنند. موفقیت اقتصادی و رونق یک کشور بستگی به توانایی آن در دستیابی به منابع جهانی و جذب استعدادها و سرمایه ها دارد. فرآیند جهانی شدن اهمیت علم و فناوری را در روابط بین الملل و برای روابط بین الملل افزایش داده است. همکاری علمی برای اعتماد سازی و نزدیکی جوامع به ویژه با فرهنگ ها و یا نظام های سیاسی متخاصم به شدت مورد نیاز است. همکاری علمی می تواند به عاملی موثر برای مدیریت منازعه و افزایش درک متقابل تبدیل شود و به توانمندسازی مناطق محروم جهان کمک کند. در شرایط کنونی جهانی شایسته است دیپلماسی علمی بیش از هر زمانی در سیاست خارجی ایران مورد توجه قرار گیرد. از این دیدگاه، پیشرفت های ایران در عرصه علم و فناوری که در عرصه بین المللی مورد تایید و توجه قرار گرفته، می تواند به عنوان جنبه ای از قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در روابط با کشورهای منطقه قفقاز جنوبی مورد توجه و استفاده قرار گرفته و به عنوان زیربنایی برای تقویت جایگاه ایران در این کشورها و ابزاری جهت تأمین هر چه بیشتر منافع ملی در رابطه با آنها به کار گرفته شود. منطقه قفقاز جنوبی، منطقه ای است که هم به سبب مجاورت جغرافیایی و هم به سبب پیوندهای دیرینه تاریخی با ایران، از اهمیت بسیاری برای کشور ما برخوردار است. هرچند کشورهای این منطقه به مدت ۷۰ سال در دوره شوروی به واسطه کنترل مرکزی مسکو، امکان ارتباط مستقل خارجی را نداشتند، اما در مدت حدود ربع قرن از هنگام استقلال این کشورها، فضای جدیدی از نظر ارتباط ها و تعامل ها بر این منطقه حاکم شده که برای جمهوری اسلامی ایران نیز بسیار اهمیت دارد. یکی از مسائلی که جمهوری های بازمانده از فروپاشی اتحاد شوروی به طور کلی و کشورهای منطقه قفقاز جنوبی به طور ویژه، در دوره پس از فروپاشی شوروی با آن روبرو شدند، ضعف دانش و فناوری پیشرفته در حوزه های مختلف و همچنین کمبود نیروهای متخصص بوده است. با وجود تلاش های مختلف صورت گرفته در کشورهای این منطقه در سال های پس از فروپاشی شوروی، این موضوع همچنان کم و بیش در بخش های مختلف به چشم می خورد. این وضعیت برای جمهوری اسلامی ایران فرصت های قابل توجهی را ایجاد کرده، که کمتر به آن توجه شده است. در این کتاب موضوع دیپلماسی علمی ایران در قفقاز جنوبی مورد مطالعه قرار گرفته است. این کتاب را انتشارات «خرسندی» به چاپ رسانده و در فروشگاه اینترنتی هافکو به فروش می رسد.
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.