قبل از آنکه بخواهیم به سراغ تعریف نگارش پایان نامه برویم، لازم است توضیح دهیم که پایان نامه چیست. برای این منظور، به تعریف جامع موجود در دایره المعارف ویکی پدیا رجوع می کنیم: پایان‌نامه یا تز یا رساله نوشتاری است که دانشجویان در موضوعی خاص مربوط به رشته تحصیلی خود، برای دریافت مدرک تحصیلی می‌نویسند. در پایان‌نامه دانشجویان موضوع یا سؤالی را بررسی کرده و از راه تجزیه و تحلیل و یا تجارب عملی و یا آزمایشی به آن پاسخ می‌دهند. به بیان دیگر پایان‌نامه شامل استدلال موضوعی، ارائه پژوهشی تجربی، حاصل کارآموزی و یا عصاره‌ای از درس‌های آموخته شده در دوران تحصیلی دانشجو است که با راهنمایی اساتید نگارش و تدوین می شود. پایان نامه با عنوان و محتوای تکراری در هیچ سیستم آموزشی و در هیچ مقطع تحصیلی تعریف نشده است و تمامی دانشجویان موظف به نگارش پایان نامه با موضوع و محتوای جدید هستند. در بسیاری از متون از کلمه پایان‌نامه برای نوشتار پایان دوره کارشناسی و یا کارشناسی ارشد و از کلمه تز و یا رساله برای نوشتار پایان دوره دکتری استفاده می‌شود. تفاوت تز و رساله دکتری با پایان‌نامه دوره کارشناسی یا کارشناسی ارشد، جدید بودن و نوآوری تحقیقات انجام شده و همچنین حجم بیشتر این تحقیقات در دوره دکتری است.
اکنون که با مفهوم پایان نامه آشنا شدیم، می توانیم به تعریف نگارش پایان نامه بپردازیم. نگارش پایان نامه به معنای به رشته تحریر درآوردن و به اشتراک گذاری نتایج تحقیقات و پژوهش انجام شده توسط شما با دیگر محققین در سراسر دنیاست. البته این تحقیق و پایان نامه می تواند انواع مختلفی داشته باشد. انواعی از قبیل بنیادی، کاربردی، و عملی از نظر نتیجه و هدف. و همچنین تاریخی، پیمایشی و تجربی از نظر روش انجام پژوهش. لازم به توضیح است که انتخاب نوع تحقیق و پایان نامه تنها بخش کوچکی از داستان نگارش پایان نامه است و تا انتهای این مسیر، گام های زیاد دیگری نیز باید برداشت و اطلاعات زیادی نیز کسب کرد. اطلاعاتی از قبیل اینکه ساختار یک پایان نامه پیمایشی چگونه است و چه تفاوتی با پایان نامه تجربی دارد، بخش های و زیرشاخه های هر بخش در پایان نامه به چه ترتیب هستند و طول هر بخش باید چه مقدار باشد، جملات مورد استفاده در پایان چگونه اند و چه تفاوتی با جملات مورد استفاده در دیگر متون دارند.